Podstawy fotografii cyfrowej modelka Anna Wójcik Gotyk-1-2
porady

Podstawy fotografii cyfrowej – 2020 aktualizacja

Podstawy fotografii cyfrowej

Podstawy fotografii cyfrowej to zbiór wszystkich najważniejszych zagadnień potrzebnych do rozpoczęcia zabawy z fotografią. Nie ucz się tego na blachę jak w nudnej szkole ale zapoznaj się i przede wszystkim postaraj się zrozumieć zasady. Wtedy fotografia będzie zdecydowanie przyjemniejszym doświadczeniem. Znajdziesz tutaj podstawy teorii fotografii i nieco technicznych zagadnień z przykładami.

Aktualizacja 2020. Połączone kilka artykułów w jeden abyś mógł wszystko znaleźć w jednym miejscu w prosty i łatwy sposób. Tak jak ja uczyłem się z innych źródeł i tego mi często brakowało.

Odnośnie nauki jest jedna, bardzo ale to bardzo ważne jedna rzecz, której nie zastąpi nic innego.

Przeczytaj instrukcję swojego aparatu !

Nie unoś się dumą, że wiesz lepiej, bo pewnie nie wiesz. Naprawdę warto się przez to przegryźć aby życie było łatwiejsze. Ewentualnie zawsze zaglądaj najpierw do niej kiedy czegoś nie wiesz.

I jak już ją przeglądasz to rób na niej notki. Moim zdaniem dobra książka to pobazgrana książka, to znaczy, że ktoś z niej korzystał i się czegoś nauczył. Tak jak podręcznik od alchemii Profesora Snape`a 😉


P 20180918 144256 225x300 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja
Instrukcja nie gryzie i pomimo tego, że wygląda na skomplikowaną to tak naprawdę zawiera mnóstwo świetnych wskazówek dla każdego. Nawet zaawansowanych użytkowników.

Zdjęcia na początku zawsze możecie robić zdjęcia w trybie automatycznym. Aparat dobierze za was wszystkie wymagana parametry czyli ustawi ekspozycję najlepiej jak potrafi. Czasami, chociaż rzadziej niż częściej, może mu się nie udać.

Tryb manualny wymaga zrozumienia podstaw opisanych poniżej. Kiedy raz załapiesz o co chodzi to cała reszta fotografii i filmu opiera się na podobnych zasadach.

Podstawowe zagadnienia fotograficzne

Najważniejsze zagadnienia jakie trzeba zrozumieć aby móc bawić się fotografią to :

  • Co to jest ekspozycja ? – poprawne naświetlenie zdjęcia aby było jasne i wyraźne
  • Co to apertura / przysłona ? – Przysłona to regulowany otwór w aparacie który otwarty wpuszcza więcej światła do matrycy a przymknięta ogranicza ilość tego światła. Dodatkowo określa ile przestrzeni na zdjęciu będzie ostre i wyraźne.
  • Czas naświetlania – ile czasu robić zdjęcie ? To jak długo światło pada na matrycę / film / kliszę określa czas naświetlania. Dłuższy sprawia rozmycie poruszających się obiektów i dokładne naświetlenie stałych. Więcej informacji również tutaj.
  • Co to ISO – czułość matrycy która może pomagać w nocy, zdjęcie będzie jaśniejsze ale wysokie wartości mogą wprowadzać szum do zdjęcia – ziarnisty wygląd i kolorowe kropki

A teraz wszystko po kolei.

Ekspozycja !

To jest absolut jeżeli chodzi o podstawy fotografii i filmu. W tak zwanym trójkącie ekspozycji zawiera się wszystko co musicie wiedzieć. Kompozycje zdjęcia, czyli to co i jak ująć w kadrze omówimy innym razem.

Ekspozycja = czas naświetlania + przysłona + ISO

Ekspozycja – jest to ilość światła padającego na materiał światłoczuły (np. film lub sensor elektroniczny – matryca) konieczna dla prawidłowego zrobienia zdjęcia. Wartość ekspozycji decyduje o tym czy zdjęcie będzie zbyt jasne czy zbyt ciemne.

Pomiar ekspozycji zapewnia nam wbudowany w aparat światłomierz. Idealna ekspozycja oznacza wartość zerową “0”. Wartość dodatnia np. +1 oznacza że zdjęcie będzie jasne, +3 bardzo jasne i dużo prześwietleń. Wartość ujemna -1 sprawi, że zdjęcie będzie ciemniejsze ale bardzo jasne elementy mogą być idealnie ujęte.

Ekspozycja w fotografii

Czyli co to jest ta cała ekspozycja i z czym to się je ? W skrócie-ilość światła, jaka trafia do aparatu, aby zdjęcie było OK. Ekspozycja w fotografii określa czy posiadamy wystarczające naświetlenie sceny zdjęcia co, jest określane przez algorytm zapisany w aparacie podczas robienia zdjęcia. Algorytm ten ma różne parametry, które wpływają na wyniki.
3 główne zmienne ekspozycji:

3 rzeczy z których składa się ekspozycja

  • Wartość przymknięcia przysłony. Mówiąc kolokwialnie – wielkość lub szerokość dziury.
  • Czas naświetlania sceny – ile nam się czasu produkuje zdjęcie w aparacie.
  • ISO-Czułość  matrycy, filmu, materiału światłoczułego czyli jakie światło sprawi, że aparat coś zauważy.

Rodzaje ekspozycji w fotografii

  • Ekspozycja półautomatyczna-światłomierz pokazuje nam o ile wartości ekspozycji mamy prześwietlone albo niedoświetlone zdjęcie. Po skali, którą widać w polu celownika albo na wyświetlaczu możemy regulować przysłonę, czas ekspozycji oraz ISO, żeby wyrównać nasze naświetlenie. Pozwoli to na uzyskaniu różnych efektów.
  • Ekspozycja automatyczna-zazwyczaj na pokrętle jest to tryb programowy (standardowo literki PASMProgram czyli takie auto, Aperture – czyli apertura lub przysłona, Shutterspeed czyli czas naświetlania / migawki, Manual – ręczne ustawiania każdego parametru). Aparat automatycznie ustawia czas do wybranej przysłony, przysłonę do ręcznie ustawionego czasu, lub oba parametry jednocześnie według wybranego programu. Przy ustawieniu ręcznym patrząc przez celownik, możemy widzieć na podziałce czy zdjęcie jest doświetlone, czy prześwietlone.

Zdjęcia opisujące przykłady konkretnych ekspozycji i jak ją otrzymać poniżej.

Zakres dynamiczny

Zakres dynamiczny określa nam jak dużo jest w stanie zobaczyć nasz aparat. Problem to ograniczenia sensora. Kiedy my naszym ludzkim okiem widzimy szary cień i sylwetkę kota nasz aparat może widzieć czerń. Kiedy my widzimy bardzo jasne niebo nasz aparat może na zdjęciu pokazać czystą biel. Są to ograniczenia technologiczne. Możemy je obejść poprzez technikę fotografii HDR gdzie robimy kilka zdjęć – oddzielnie dla jasnych i ciemnych elementów kadru a następnie łączymy takie fotografie w jedną. Ekspozycja w fotografii jest ważna aby mieściła się w zakresie możliwości aparatu. Abyśmy nie mieli na zdjęciu zupełnie czarnych i zupełnie białych elementów.

Jeżeli korzystacie z histogramu to wykres nie powinien dotykać ani lewej ani prawej krawędzi. Przez to kiedy ustawimy ekspozycję na jasną część sceny, ciemna stanie się ciemniejsza. Kiedy będzie chcieli sfotografować ciemną część kadr to aparat skupi się na rozjaśnieniu cieni przez co to co jest jasne będzie jeszcze jaśniejsze.

Modyfikować to możemy podczas obróbki zdjęcia.

Więcej możecie przeczytać we wpisie zakres dynamiczny i dxomark. Aparaty cyfrowe jakie widzą najlepiej i posiadają najszerszy zakres dynamiczny to marki Nikon i Sony. Oczywiście to nie wszystko co liczy się w aparacie. To raczej ciekawostka.

e137b9092df61c3e81584d04ee44408be273ead61ab2164194f0 1280 exposure 1024x682 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja
Tutaj przykład wyjątkowo długiej ekspozycji, na zdjęciu długi czas naświetlania potrzebny do uzyskania odpowiedniego naświetlenia sceny pozwolił na uchwycenie ruchów rozgrzanych opiłków metalu (wełna stalowa).
fireshow1 1024x683 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja
Czy to zdjęcie posiada za małą ekspozycję ? Jest bardzo ciemne ale temat zdjęcia jest widoczny. Z drugiej strony pozwoliło to na uchwycenie ognia, głównego tematu oraz artysty wykonującego taniec. Zdjęcie nieco rozmazane, robione bez lampy obiektywem stało ogniskowym 50 mm a czas naświetlania bym po prostu za długi. Zdjęcie nierobione na statywie.
BokehShots 4 1024x683 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja
Przykład nieco prześwietlonego zdjęcia. Najczęściej, jest tu za dużo białego koloru i za mało detali. Tło, jakie udało mi się osiągnąć, nadal oddaje to, co chciałem sfotografować, czyli uzyskać kolorowy efekt bokeh na tle, po prostu ładne kolorowe kropki. Można pokusić się o mniej światła i krótszy czas naświetlania, aby uzyskać bardziej wyraźne świetliste okręgi. Wszystko zależy od tego, czego potrzebujemy. Zawsze można też zmniejszyć jasność w post produkcji i dodać detali przez przyciemnienie zwiększając kontrast zdjęcia.

Podsumowanie ekspozycji

Poprawna ekspozycja w fotografii określa nam dobrze naświetlone zdjęcie. To oczywiście zależy od efektu jaki chcemy uzyskać. Ale jedno jest pewne, ekspozycja jest NAJWAŻNIEJSZA. Musimy mieć odpowiednią kombinację trzech wyżej wymienionych czynników aby uzyskać efekt jaki nas interesuje. Nie uciekniemy przed tym.

Pamiętaj ! Ekspozycja i światło wpadające do obiektywu jest najważniejsze !!

– Kowalski

Przysłona fotograficzna czyli apertura

Przysłona, przysłona, apertura to w skrócie to część obiektywu, która reguluje wielkość otworu przez który wpada światło na matrycę aparatu. Zazwyczaj posiada postać nachodzących na siebie metalowych listków. Apertura to w skrócie powierzchnia Stopień otwarcia oraz liczba listków przysłony ma bezpośredni wpływ na jakość efektu BOKEH.

Większa ilość listków przysłony

pozwala na bardziej okrągły efekt bokeh i rozmazanych świateł na zdjęciu. Po prosty wygląda to ładniej zamiast kanciasto. Różnicę w efekcie bokeh możecie zobaczyć we wpisie o obiektywie Carl Zeiis Jena Tessar 50mm. Otwarta przysłona będzie okrąglejsza, im bardziej ją przymkniemy tym bardziej widać kształt jaki tworzą listki.

Regulacja apertury (szczeliny) i zmienia nie tylko ilość światła oraz wpływać na głębię ostrości obrazu. Wyższa wartość przysłony (mniejsza szczelina) zapewnia większą głębię ostrości. Na zdjęcie widać wyraźnie więcej rzeczy dalej od aparatu.

Stopień otwarcia określa wartość przysłony.

Wartość (lub liczba przysłony) określa ilość światła przepuszczanego przez obiektyw do wnętrza aparatu i padającego na matrycę światłoczułą. Liczba jest oznaczana literką “F“, “f“. Jest odwrotnie proporcjonalna do wielkości otworu w obiektywie, więc większa liczba oznacza mniej światła czyli :

f 1.4 – przysłona otwarta, dużo światła, ładny bokeh, rozmazane tło, ostry jest tylko pierwszy plan (bardzo cienka głębia ostrości, nawet w ułamkach milimetra).

f 22 – przysłona zamknięta, mało światła, duża głębia ostrości, wszystko na zdjęciu jest wyraźne.

Liczba 0867d3c3252a39dcc204b56fc0acc654e811c54a - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja

9d70e1d0d87e2ef1092ea1ffe2923d9933ff18fc - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja jest otworem względnym obiektywu, wyrażonym jako: c97f93907b2c5f202653fef167e1eb1676056dd2 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja

e85ff03cbe0c7341af6b982e47e9f90d235c66ab - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja średnica otworu przysłony

132e57acb643253e7810ee9702d9581f159a1c61 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja ogniskowa

Po uproszczeniu można przyjąć, że : 9c2ddd4770f60053fdb5830c284cb7f22d3f0b2d - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja.

Zwiększenie lub zmniejszenie wartości przysłony powoduje dwukrotne zwiększenie albo zmniejszenie ilości wpadającego światła.

Tabela – wartości przysłony

Wartość przysłonyf/1f/1.4f/2f/2.8f/4f/5.6f/8f/11f/16f/22f/32f/45
Wartość ekspozycji543210-1-2-3-4-5-6
jaśniejideałciemniej

Mając idealną ekspozycję (jasność zdjęcia) dla przysłony F 5.6 to otwierając przesłonę aby wpadło więcej światła np. do wartości F2 uzyskujemy 3 razy bardziej jasne zdjęcie.

Jeżeli przymkniemy przysłonę do wartości F16 do uzyskamy 3 razy ciemniejsze zdjęcie.

Ekspozycje to w zasadzie jasność zdjęcia. Kiedy jest ujemna, zdjęcia jest ciemne, kiedy jest dodatnia to scena jest jasna. Pomiar ekspozycji jest dokonywany w aparacie na różne sposoby więc efekt końcowy może być różny.

Efekt BOKEH czyli kolorowe kuleczki w tle

Efekt bokeh to rozmazane tło gdzie światła zamieniają się w kolorowe kuleczki. Najlepiej wykorzystać do tego obiektyw z niską wartością przysłony w okolicach F2. Najłatwiej i najtaniej jest kupić stało ogniskowy obiektyw 50mm f1.8. Szeroko otwarta przysłona z łatwością pozwoli rozmyć tło i uzyskać bajeczne świetlne efekty. Absolutne podstawy fotografii to portrety z rozmazanym tłem aby odseparować temat – osobę fotografowaną od tła. Obowiązkowo musisz wiedzieć jak to robić, bardzo wiele osób lubi takie zdjęcia.

Dodatkowo możecie uzyskać różne efekty w zależności od tego przez jaki kształt będzie przechodzić światło.

Efekt bokeh możemy uzyskać każdym obiektywem.

  • Maksymalnie otwórz przesłonę.
  • Fotografuj z jak najbliższej odległości.
  • Postaraj się aby tło było jak najbardziej oddalone i miało dużo świateł.
Ela BokehPhotosPL14 pp 1024x683 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja

Dyfrakcja – ugięcie fal światła na krawędzi

Dyfrakcja występuje zawsze ale tego po prostu nie widzimy. Przy otwartej przysłonie tego po prostu nie widać bo efekt jest bardzo bardzo słaby, mały otwór w obiektywie nasila ten efekt aż zdjęcie staje się niewyraźne.

Wartość przysłony f/1 oznacza, że ogniskowa obiektywu jest równa średnicy otworu przysłony. Gdy powierzchnia zewnętrzna obiektywu (szkła) jest dużo większa od powierzchni “dziury” jaką zapewnia nam przymknięta przysłona może wtedy występować nasilone zjawisko dyfrakcji. Dlatego też zwykło się przyjmować, że stało ogniskowe obiektywy jak np. 50mm uważa się za bardzo ostre. Dzieje się tak gdyż szeroko otwarta przysłona zapewnia nam zmniejszenie zjawiska dyfrakcji. Promienie światła (fale) nie muszą się “przeciskać” przez mały otwór co sprawia, że wpływają na siebie. Tak jakbyście chcieli przejechać przez zakorkowaną wąską ulicę. Szeroka ulica to nie problem ale mała wąska przestrzeń może powodować wypadki.

Duże wartości przysłony – fotografia otworkowa

F32 to w zasadzie maks jaki możemy uzyskać przy zwykłym obiektywie. Wyższe wartości będą rozmazywać zdjęcia z powodu zjawiska dyfrakcji a jedyny sposób na uzyskanie takich małych otworów to fotografia otworkowa przez dziurkę od igły.

Czemu środek zdjęcia jest najostrzejszy ?

Głębia ostrości powinna być wystarczająca a do tego obiektywy są najostrzejsze w tych właśnie zakresach. Jest to spowodowane tym, że światło wpada przez sam środek obiektywu – szkła, która jest najprecyzyjniej wykonane. Dodatkowo droga jaką pokonuje światło przez szkło jest prosta i nie trzeba tego zakrzywiać aby ostatecznie idealnie płasko padło na matrycę. Na krawędziach zachodzą warunki brzegowe, które są trudniejsze do kontrolowania i przez to są większe rozmycia. Wszystko to kwestia jakości wykonanie obiektywu a więc nie oszukujmy się, ceny.

W poniższym schemacie punkt 4 to nasz matryca w aparacie.

SLR cross section - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja
en:User:Cburnett / CC BY-SA (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)

Podsumowanie

Najmniejsza wartość przysłony określana jest mianem jasności obiektywu. Jeżeli nie wiesz jakiej przysłony użyć możesz śmiało używać wartości między F5.6 – F8.

  • F2 to niska wartość, wpada dużo światło, krótki czas naświetlania
  • F10 i to mała dziurka w obiektywie, obraz jest ostry i dłużej trzeba robić zdjęcia

Informacje o tym jak uzyskać efekt bokeh opisane macie we wpisie Efekt bokeh i jak go uzyskać ? Warto wiedzieć i pamiętajcie aby eksperymentować !!

Czas naświetlania czyli czas otwarcia migawki

Jaki czas naświetlania ustawić aby obraz był ostry. Tutaj krótka ściąga co zrobić aby uchwycić nasz mniej lub bardziej poruszający się obiekt. Odpowiedzią uniwersalną będzie metoda prób i błędów. Także brać kamery w dłoń i wychodzić robić zdjęcia. Dodając trochę teorii poniżej… Niestety tutaj techniczne możliwości aparatu nam zdecydowanie pomogą.

Oczywistym wydaje się że jadący samochód będzie rozmyty przy czasie naświetlania 1/100 [s]. Kwestia jak szybko jedzie… Czas otwarcia migawki w okolicach 1/1000 [s] , czyli dziesięć (10) razy mniej, powinien “zamrozić” i złapać ostry obraz samochodu w danej chwili.

Przykłady zdjęć i czasów naświetlania w galerii na dole 🙂

Poniżej przykładowe wartości ekspozycji jakich staram się używać robiąc zdjęcia z ręki. Zazwyczaj wykorzystam ISO max 400 bo wolę mieć nieporuszone zdjęcie z odrobiną szumu niż zdjęcia z ISO 100 ale poruszone z powodu krótkiego czasu naświetlania.

Szum na zdjęciu jest lepszy od rozmazania. Z szumem poradzimy sobie trochę podczas obróbki a z rozmazanym zdjęciem będzie dużo gorzej.

Magic lantern 1 1024x768 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja

Poniżej przykłady scenerii, kadrów oraz czasów naświetlania jakich powinniśmy używać aby uchwycić wyraźny, ostry obraz. Wartości oczywiście mocno przybliżone, niestety tutaj nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Musicie poświęcić na to trochę pracy i “poczuć” to z doświadczenia. Sam wiem, że podczas koncertu mogę walczyć ze światłem i 1/50 [s] przy obiektywach w okolicy 50mm F1.8 ale to różnie bywa czy się uda… Jak jesteście zbyt leniwi… no cóż, zostaje mieć nadzieję, że się wam uda.

Jak długi czas naświetlania użyć do sceny

Podstawy fotografii to umiejętność zrobienia nie rozmazanego zdjęcia, chyba, że świadomie poruszamy aparatem podczas fotografowania jako zabieg artystyczny. Warto zapamiętać najważniejsze czyli jaki czas potrzebujemy aby bezpiecznie zrobić nieporuszone zdjęcie trzymając aparat w rękach. Jest kilka technik jakie pomagają aby usztywnić pozycję np. łokcie blisko ciała, oprzeć się o coś i etc.

Z mojego doświadczenia :

  • 1/125 sekundy albo szybciej czas do fotografowania rzeczy nieruchomych.
  • 1 / 200 s albo szybciej pozwala bezpiecznie fotografować ludzi, którzy też się delikatnie poruszają kiedy pozują.
1/4000 [s]Zamrożenie bardzo szybkiej akcji, samochody, wyścigi, samoloty, proch strzelniczy, dym, ptaki w locie, wschód słońca (może się nie rusza ale fotografowanie pod słońce daje baaardzo dużo światła). Tutaj przy odpowiedniej ekspozycji w zasadzie zamrozimy wszystko, osobiście często używam jak najkrótszego czasu na jaki pozwala ekspozycja.
1/2000 [s]Ptaki w locie, płomienie ogniska, w zasadzie większość rzeczy.
1/1000 [s]Szybkie pojazdy jak samochody, motory, spadające krople wody
1/500 [s]Zamrażanie rowerów, biegaczy, ćwiczących atletów. “Wolniejsze” sporty
1/250 [s]Chodzący ludzie, wolno poruszające się zwierzęta, fotografia uliczna – uniwersalny czas naświetlania, zazwyczaj będzie dobrze i ostro jeżeli autofokus działa jak powinien
1/125 [s]Wolne gesty, panning samochodów i pojazdów
1/50 [s]Tutaj mamy szeroki zakres możliwości, od panningu (czyli poruszania kamery zgodnie z ruchem obiektu jaki chcemy sfotografować) wolnych pojazdów, ludzi. Mogą pojawić się pierwsze oznaki rozmycia. Warto mieć szybkie szkło spełniające zasadę.

 Czas naświetlania = 1 / F [mm],  F = ogniskowa obiektywu, np. 50mmObiektyw 50mm powinien nam pomóc uzyskać czsa 1 /50 [s] aby obraz był nieporuszony (z naszej winy).Możemy rozmyć osoby w tańcu, podkreślić spadające krople deszczu, delikatnie rozmyć wodę.

1/15 [s]
1/4 [s]Mocniejsze rozmywanie powyższych kadrów.
1/2 [s]Rozmycie szybko płynącej wody, ludzi w mieście. Zdjęcia późnym wieczorem.
1 [s]Fajerwerki, woda, deszcz.
1 s – BULB [s]Fajerwerki, gwiazdy, astrofotografia, czas naświetlania dla uzyskania mleka – mocnego rozmycia wody. Rozmywanie poruszających się chmur.

 Fotografia już raczej tylko na statywie. Kupcie sobie porządny. Kamerę wymienicie, obiektyw kupicie nowy ale statyw będzie służył latami.Dodatkowo wszystko to samo co wcześniej. Czas naświetlanie dziesięciu sekund może sprawić, że wogóle nie będzie poruszających się przedmiotów na zdjęciu jak np. ludzi w mieście na drodzę albo samochodów.

Plaża Jelitkowo Gdańsk poranek 3 of 6 1024x334 - Podstawy fotografii cyfrowej - 2020 aktualizacja

Czas naświetlania to nie wszystko

Tutaj aby uzyskać ostry obraz liczą się też takie rzeczy jak :

I wielu nieporuszonych zdjęć życzę 😉

Galeria różnych czasów naświetlania

Warto zwrócić uwagę na czas naświetlania, przesłonę i czym według was było to podyktowane. To co mi przyświecało to albo uzyskanie ostrego, wyraźnego tematu zdjęcia po środku kadru (spot metering) albo rozmycie elementów jak koncerty, dym papierosa. Wszystko jest już “PO” post produkcji.

Co to ISO czyli czułość matrycy aparatu

W ogólnym skrócie to wartość ISO odpowiada czułości matrycy / filmu aparatu fotograficznego. Im niższe tym lepiej, im wyższe.. Hmm… to nie koniecznie źle ale na pewno jest większa szansa na pojawienie się na zdjęciu “ziarna”. Ale powoli…

  • Małe czułości- mniej szumów, ładniejsze zdjęcia.
  • Duże czułości – więcej szumów, niekoniecznie brzydsze ale rewelacji nie ma.

Poziom szumów na zdjęciu zależy głównie od matrycy i algorytmu czyli generalnie aparatu. Im droższy tym w zasadzie radzi sobie z nimi lepiej. Aparaty z wyższej półki radzą sobie po prostu lepiej.

Szum to w zasadzie te irytujące kropki na zdjęciach. Szczególnie widoczne podczas wysokich wartości ISO i na ciemnych elementach fotografii. Może też powstawać przez zjawisko dyfrakcji (ale o tym było wyżej).

Poniżej przykład szumu przy ISO 6400. Nowe aparaty jeszcze sobie jakoś poradzą, tutaj nie ma opcji. Zdjęcie jest ostre i nieporuszone ale szum jest tragiczny.

Jak walczy z wysokim ISO

Najłatwiej to po prostu fotografować zawsze z najniższym możliwym ISO. To będzie wymagało dłuższego czasu naświetlania oraz otwartej przysłony w obiektywie. Długi czas sprawi, że zdjęcie będzie poruszone a otwarta przysłona może rozmyć nam tło, które chcemy mieć ostre.

Najłatwiej więc postarać się aby nie poruszyć aparatem albo doświetlić scenę.

  • Zmniejszyć czułość do wartości natywnej, zazwyczaj 64 albo 100.
  • Dłuższy czas naświetlania, maksymalnie t = 1/125, albo wyjdzie poruszone 😉
  • Otworzyć przesłonę na maksa czyli niskie F. Zmniejszy to niestety głębię ostrości.
  • Doświetlić scenę korzystając z lampy, latarki, lamp ulicznych, telefonu.
  • Ustawić autofocus na tryb “Spot Metering” – będzie łatwiej ostrzyć, te tryby są bardziej precyzyjne ale działają na mniejszą część kadru.
  • Przy obróbce zdjęcia odszumić fotografię. Zniknie szum ale zdjęcie może być delikatnie rozmazane. Wymaga to nieco pracy.
  • Kupić pełną klatkę bo ma dużo lepszy zakres dynamiczny, ale to niestety kosztuje

O ekspozycji i problemach możecie poczytać dalej TUTAJ.

A teraz prosto z WIKI odnosnie tego jak ktoś narzeka : “Robiłbym lepsze zdjęcia jakbym miał lepszy aparat”. Ale to akurat na dwoje babka …

Przykładowo, poziom szumów generowanych przez matrycę o rozmiarze Cztery Trzecie przy czułości ISO 800 jest w przybliżeniu równoważne ilości szumów generowanych przez pełno klatkową matrycę z czułością ISO 3200.

Przykłady ziarna na zdjęciu przy wysokich szumach :

Na tym zdjęciu ustawienia wyglądały tak :

  • Przysłona : ƒ/5.6
  • Ogniskowa: 18mm
  • Czułość: 1600
  • czas naświetlania: 1/20s
  • Autofocus: Spot metering

Widać, że zdjęcie to nie jest w jakości HDR ale było robione już w zasadzie w nocy w górach. Zejście z Hali Gąsienicowej. Czas 1/20 s, tutaj albo po prostu udało mi się nie ruszać ale sam wierze, że pomogła stabilizacja w obiektywie. Biorąc pod uwagę warunki, mogło być gorzej ale zdjęcie wyszło. Przy czułości “100” nie widziałem w zasadzie nic podczas robienia zdjęcia. Musiałbym mieć statyw co najmniej kilkanaście sekund czasu naświetlania zdjęcia.

Przykłady zdjęcia z różnymi wartościami ISO

Aparat :  Canon 1200D, przykłady różnych wartości ISO dla tej samej sceny. Minimalna postprodukcja w lightroomie, wszystkie obrazy przeszły te same zmiany.

Kilka podstaw do zapamiętania

Wasza wiedza powinna pozwalać zrozumienie poniższego podczas robienia zdjęcia.

  • Szeroko otwarta przysłona wpuszcza więcej światła i spłyca głębię ostrości. Pozwala na rozdmuchane, rozmyte tło uwypuklając temat zdjęcia na pierwszym planie. Jak poniżej, tło nie rozprasza naszej uwagi.
  • Czas naświetlania – niski – pozwala na uzyskanie ostrego zdjęcia i uchwycić moment. Tutaj “udało” się w miarę ostre zdjęcie z czasem 1/25. Był to najniższy czas na jaki sobie pozwoliłem.
  • Niskie wartości ISO pozwalają uzyskać więcej detali w zdjęciu i mniej ziarna spowodowanego szumem elektrycznym na matrycy światłoczułej. Tutaj ISO o wartości 800 powoduje widoczny szum.
  • Ulubione fotografie i zdjęcia warto poprawiać w programach do obróbki zdjęć.

Post produkcja czyli obróbka zdjęć

Część dla ambitniejszych, naprawdę pomaga wycisnąć ze zdjęcia jeszcze więcej. W zasadzie każdy program do obróbki zdjęć pozwala na manipulację podstawowymi parametrami jak przykładowo :

  • Ekspozycja czyli ogólna jasność zdjęcia
  • Prześwietlenia – czyli jasne strefy zdjęcia
  • Cienie – ciemniejsze elementy kadru
  • Nasycenie, odcień i jasność kolorów
  • Wyostrzanie

I wiele innych. Jakiego programu używacie to zależy od was, na początek polecam używanie czegoś darmowego. Większość producentów aparatów dostarcza program do obróbki wraz z aparatem fotograficznym, zacznijcie od używania tego co macie. Wszystkie inne programy działają analogicznie, różnią się dodatkowymi możliwościami.

Na początku sprowadza to się do przesuwania odpowiednich suwaków. Więcej możecie przeczytać we wpisie o  obróbce zdjęcia w programie Luminar albo o poprawianiu zdjęć na telefonie w apce do zdjęć – Snapseed

Odnośnie obróbki zdjęć znajdziesz na blogu dużo różnych artykułów. To jest szeroki i oddzielny temat 😉

Warsztat

Czyli praktyka, praktyka i jeszcze raz praktyka nie zostanie zastąpiona niczym innym. Podstawy fotografii cyfrowej to tylko wiedza. Trzeba ją teraz zastosować i wykorzystać. Zamiast czytać i oglądać kolejny kurs o podstawach fotografii na YT po prostu weź aparat w dłoń i idź rób zdjęcia. Bardzo ważna jest analiza zdjęć i ustawień aparatu, przede wszystkim trzech parametrów ekspozycji : przysłony, czasu naświetlania i ISO. Na podstawie parametrów i tego co staramy się sfotografować nauczycie się ustawiać te parametry ręcznie. Osobiście muszę stwierdzić, że trybów automatycznych, których mam kilka, nie używam już nigdy. Wszystko ustawiam manualnie. Problem, że czasem można zapomnieć i strzelać zdjęcia bez sprawdzenia jak aparat zmierzył ekspozycję i czy zdjęcie nie będzie za ciemne lub za jasne.

Odnośnie ćwiczeń fotograficznych znajdziesz na blogu różne ćwiczenia, zadania oraz moje ulubione wyzwania fotograficzne. Jest ich wiele i na pewno znajdziesz coś dla siebie.

Przykład prostego zabiegu w post produkcji poniżej z wykorzystaniem jednego koloru przy czarno białym zdjęciu.

Podsumowanie

W całym artykule poruszyliśmy kilka dziedzin podstaw fotografii cyfrowej. Powinieneś wiedzieć :

  • Co to jest ekspozycja w fotografii i jasność zdjęcia ?
  • Co to ISO i jak wpływa na widoczny na zdjęciu szum ?
  • Co to jest przysłona / apertura i jaki efekt pozwala uzyskać ?
  • Jaki czas naświetlania wybrać do fotografii szybkich i wolnych scen ?
  • Jak zakres dynamiczny wpływa na zdjęcie ?
  • Jak ustawienie ekspozycji w fotografii na jasne elementy wpłynie na ciemne części kadru ?

Podstawy fotografii tutaj opisane to raczej wytyczne niż konkretne opisy wszystkich elementów. Powinno to wam pomóc wybrać i przefiltrować najważniejsze tematy. To jest to co mi osobiści pomogło rozwinąć i lepiej zrozumieć swój aparat i to jak robić zdjęcia. Podstawy fotografii nie są skomplikowane, wystarczy zrozumieć kilka podstawowych zagadnień jak przede wszystkim ekspozycję.

Jeżeli chcecie więcej wiedzy to polecam zagłębienie wiedzy z dziedziny :

One Comment

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zdjęcia z głębią, Bokeh !